Hodgkin - Behandelingsmethoden

Algemeen

Meer dan 80 % van de patiënten die lijden aan de ziekte van Hodgkin kan genezen worden. Het behandelingsplan is afhankelijk van veel factoren zoals de uitgebreidheid van de ziekte en verschillende prognostische factoren. Er worden verschillende therapeutische benaderingswijzen gebruikt om de ziekte van Hodgkin te behandelen met inbegrip van
(a) chemotherapie,
(b) radiotherapie
(c) beenmergtransplantatie / transplantatie van stamcellen.

Behandelingen worden typisch onderverdeeld in:

Standaardbehandelingen

Een behandeling of combinatie van behandelingen die typisch gebruikt wordt gedurende een bepaalde tijd om een specifiek stadium van de ziekte van Hodgkin te behandelen. Behandelingen die recent werden goedgekeurd door de Food and Drug Administration (FDA) kunnen alternatieven vormen voor standaardbehandelingen of tenslotte zelf een nieuwe standaardbehandeling worden.

Klinische studies (therapieën die ontwikkeld worden)

Een studie waarbij een nieuwe behandeling gegeven wordt aan patiënten om na te gaan of de behandeling veilig is en efficiënter of minder toxisch dan de huidige behandelingen. Klinische studies (onderzoeksstudies) worden uitgevoerd om na te gaan hoe goed bepaalde therapieën werken en welke de nevenwerkingen van deze therapieën zijn. Door middel van klinische studies kan men:
• Nieuwe geneesmiddelen testen.
• Zoeken naar nieuwe manieren om gekende geneesmiddelen toe te dienen.
• Een vergelijking maken tussen nieuwe en oude combinaties van geneesmiddelen om na te gaan welke producten betere resultaten geven of minder nevenwerkingen vertonen.

Nieuwe geneesmiddelen en behandelingen moeten door minstens 3 fasen van klinische studies gaan alvorens ze een standaardbehandeling worden die toegepast wordt in ziekenhuizen en behandelingscentra.

Chemotherapie

Chemotherapie ("chemo") is een behandeling met geneesmiddelen ook ‘cytostatica’ genoemd. Chemotherapie is gebaseerd op het feit dat tumorcellen zich vermenigvuldigen. Er worden heel wat verschillende geneesmiddelen gebruikt die ofwel de kankercellen doden ofwel voorkomen dat ze gaan groeien. Deze geneesmiddelen zullen echter een gelijkaardig effect hebben op normale cellen. Een overzicht van sommige van de meest gebruikte chemotherapeutische geneesmiddelen wordt gegeven in “Medicatie en hun betekenis”.

De chemotherapie voor de ziekte van Hodgkin bestaat meestal uit verschillende geneesmiddelen die samen gegeven worden. Men noemt dit combinatietherapie. Combinaties worden gebruikt omdat verschillende geneesmiddelen de kankercellen op verschillende manieren doden of beschadigen. Hierdoor krijgt men een beter mechanisme en kan men dus meer kankercellen doden. Door deze geneesmiddelen samen te gebruiken (synergisme) in plaats van elk afzonderlijk, kunnen ze beter werken. Bovendien zijn er minder bijwerkingen wanneer verschillende geneesmiddelen samen maar in lagere doses worden toegediend. En zonder dat hierbij het totale resultaat van de effectieve chemotherapie vermindert. De combinatie ABVD wordt heden ten dage beschouwd als de standaardbehandeling. Men maakt hierbij gebruik van geneesmiddelen met een lagere toxiciteit. Terwijl men toch het volledige vermogen behoudt om de ziekte van Hodgkin te vernietigen.

Een chemotherapie regime is een combinatie van geneesmiddelen tegen kanker die gegeven worden in een bepaalde dosis en in een bepaalde volgorde volgens een strikt schema. Dit schema dient zo goed mogelijk aangehouden te worden.

Klinische onderzoekers gebruiken vaak de eerste letters van de geneesmiddelen in een bepaald behandelingsschema (een acroniem) om onder elkaar te communiceren. Sommige van de meest gebruikte regimes bij de ziekte van Hodgkin worden weergeven in “Medicatie en hun betekenis”. Heel wat andere combinaties worden onderzocht in klinische proeven.

Radiotherapie

Radiotherapie (ook bestralingstherapie genoemd) maakt gebruik van x-stralen met een hoge energie om kankercellen te doden en tumoren in volume te verminderen. Bestraling is een locale behandeling. Hiermee bedoelen we dat het alleen kankercellen treft in het behandeld gebied. Afhankelijk van de omstandigheden kan radiotherapie alleen gebruikt worden of in combinatie met chemotherapie.

Een bestralingsveld is de term die gebruikt wordt om het deel van het lichaam te beschrijven dat de radiotherapie zal toegediend krijgen. De ziekte van Hodgkin verspreidt zich meestal volgens een voorspelbaar patroon van de ene lymfeknoop naar de andere. Men kan radiotherapie toedienen in een beperkt of regionaal bestralingsveld (kleine gebieden) of de behandeling kan breder gegeven worden voor veel voorkomende gebieden.

Immunotherapie

Beenmergtransplantatie

Voor sommige patiënten zijn heel hoge doses van chemotherapie of bestraling nodig om de kankercellen te vernietigen. Tijdens deze behandeling wordt normaal beenmerg ook vernietigd. Dan kan een transplantatie van beenmerg of stamcellen gebeuren om opnieuw gezond beenmerg te krijgen.

De sleutel tot het succes van een transplantatie is de beschikbaarheid van stamcellen. Er zijn twee bronnen van stamcellen: allogene bronnen waarbij patiënten beenmerg of stamcellen krijgen die afkomstig zijn via donatie van een andere persoon en autologe bronnen waarbij de patiënten hun eigen cellen krijgen.

Allogene transplantatie

Het vinden van een geschikte donor is belangrijk omdat uw lichaam stamcellen zal afstoten die te veel van de uwe verschillen. Men kan via verschillende testen in het bloed nagaan of iemand een geschikte donor is. De beste kandidaten zijn broers en zussen. In één test onderzoekt men het humaan leukocyten antigen (HLA) en vergelijkt zes belangrijke eiwitten of antigen op het oppervlak van de witte bloedcellen om te zien of de cellen overeenstemmen. Een andere test noemt men de gemengde leukocyten cultuur (MLC) en hierbij mengt men witte bloedcellen van de donor en van de ontvanger om na te gaan of er een reactie tussen de twee is. Een nieuwere test, de oligonucleotide typering (OG), is een heel precieze test en kijkt naar het DNA om na te gaan waar er een overeenkomst is.

Autologe transplantatie

In dit geval krijgen de patiënten hun eigen stamcellen. Het voordeel van dit soort transplantatie is dat er geen gevaar bestaat dat het lichaam de beenmergcellen of de stamcellen zal afstoten noch dat de stamcellen zullen reageren tegen het lichaam (de zogenaamde graft-versus-host ziekte).